Public Health Wales statement on Novel Coronavirus (COVID-19) outbreak
This statement will be updated daily at midday
Statement: Updated at 12pm on Wednesday 23 December 2020
Scroll down for FAQs
Dr Giri Shankar, Incident Director for the Novel Coronavirus (COVID-19) outbreak response
at Public Health Wales, said:
“Welsh Government has announced that the advice to those who are clinically
extremely vulnerable, previously ‘shielding’ has changed. Those people
within this group should no longer attend work or school outside the
home. The safest option for people within this group is not to be part of a
Christmas Bubble and to limit contact with other people over the festive
period.
“Public Health Wales is working with the Welsh Government,
local health boards, local authorities and other partners following the
announcement of national restrictions in Wales from midnight 20 December 2020.
“Under the new restrictions, people must stay at home, except
for very limited purposes. People must not visit other households or meet other
people they do not live with. Non-essential
retail, close contact services, gyms and leisure centres, and hospitality will be
closed.
“Rules which allow two households to come together to
form a Christmas bubble will now apply on Christmas Day only.
“As indicated by the Welsh Government, the immediate
introduction of new restrictions is related to the identification of a new more
transmissible variant of Coronavirus.
Public Health Wales has been working with UK partners to investigate and
respond to this variant.
“It is normal for viruses to undergo mutations, and we
expect this to happen. Although the
variant is easier to transmit, there is currently no evidence that it is more
severe.
“We are reminding people that all current guidance
relating to Coronavirus continues to apply to the new variant, including advice
relating to symptoms, social distancing, self-isolation, and vaccination.
“We remind people that the more people that you mix with, the higher the risk of both transmitting and contracting Coronavirus, and you must change your Christmas plans.
“We
advise everyone to stay at home as much as possible, and to limit your social
contacts.
“The
more people who contract the virus, the greater the number who will need
hospital treatment in our already stretched NHS Wales services.
“By staying
at home, you will help protect our NHS and ultimately save lives.
“Public
Health Wales will not be reporting Coronavirus data on its public facing data
dashboard or social media channels on Friday 25 December or Friday 1 January.
“Users should
be aware that there will be a backlog of data that will flow through to the
system on Saturday 26 December and Saturday 2 January.
“This will
not affect individuals receiving their results, and anyone who tests positive
will be contacted by their local authority’s Test, Trace, Protect team in the
usual way.
“The Public Health Wales public-facing
data dashboard is a rapid reporting tool which is subject to correction and
reconciliation. Official statistics are provided by the Office of National
Statistics.
“The new variant shows up as positive in Public Health
Wales’ existing Coronavirus tests, and people must continue to seek a test in
the usual way if they develop Coronavirus symptoms.
“If you or a member of your household develop a
cough, fever or change in sense of taste or smell, you must self-isolate
immediately and book a free Coronavirus test, either by calling 119 or by clicking here.
“If
you are due to travel out of the UK, please be aware of the changing situation
and keep an eye on the FCO website for
up to date details.
“Public Health Wales
urges everyone to follow the rules, to avoid transmission of Coronavirus and to
protect everyone in our communities, including the most vulnerable.”
Frequently
Asked Questions
Why
has this new Coronavirus variant become such an issue suddenly?
It is
normal for viruses to mutate, and the new variant of Coronavirus that is now
circulating in the UK is as a result of such a mutation.
We
think the new variant has been circulating since at least 1 November 2020.
So far, more than 1,400 cases have been identified in England, mainly in
the South East. As of 14 December around 20 cases have been confirmed in
Wales but the true figure is likely to be higher (several hundreds).
Experts
are concerned about the impact of this particular variant because of how common
it is, and how fast it spreads.
This
variant is easier to spread. Does that mean it requires more Personal
Protective Equipment (PPE) for health and care staff?
The
key advice remain the same – that’s maintaining two-metre social distancing,
washing hands, and use of personal protective equipment.
Health
and social care workers should ensure that they have the correct PPE for the
areas in which they are working, have been trained in the use of the PPE and
use it correctly. It is also essential to ensure that these measures are
observed in communal areas outside the clinical areas, like break areas, and
when travelling to and from work.
If I
have the new variant, will the test pick it up?
Yes.
The current tests used in Wales are not affected by the changes in this variant
and will still detect the virus.
Is
this widespread across Wales or just limited to South East Wales?
The
variant has been identified in all areas of Wales.
How
many cases have been identified in Wales so far?
As of
14 December, 20 confirmed cases have been identified, but estimates
suggest estimates suggest that approximately 11% of recent new cases (over
600) of COVID-19 are.
It is
likely that the variant represents an even higher percentage of overall cases,
and this percentage is increasing over time.
When
did we know of the first cases in Wales, and what actions have PHW been taking?
It is
difficult to tell when this variant started circulating in Wales, but we
believe the earliest cases might be from around early November.
Wales
is a member of the national Incident Management Team which is currently meeting
daily, with wider meetings twice a week. Public Health Wales contribute daily
case numbers based on sequencing data, and also an epidemiology summary for
confirmed cases. Wales has contributed to a European Centre for Disease
Prevention and Control (ECDC) rapid threat assessment on the variant. A
protocol for a case-control method to estimate whether reinfections are more
likely in variant cases has been developed in Wales and shared for use with
Public Health England and Northern Ireland.
Do
clinicians need to make any changes to the management plan for treating their
current Coronavirus patients?
Currently
there is no information to suggest that individuals affected with this variant
strain require different type of care. This is will be kept under constant review.
Does
this affect the duration of self-isolation period?
No,
it does not. The current recommended period of self-isolation applies.
I
live in the South East region of Wales and have recently had a positive test
for Coronavirus. How will I know if I was infected with the variant strain?
Genomic
analyses will tell us whether the strain that infected a particular individual
is the new variant or not. However, not all positive tests are sequenced and
there is usually a lag before sequencing results come through. There are,
however, other indicators that give us an idea of how much of this variant is
present here in Wales.
Currently
there is no information to suggest that individuals affected with this variant
strain require different type of care. This is will be kept under constant
review.
I
live with someone who is the previous “shielding” group. Do I need to take
additional precautions in the light of this new variant?
You
will need to continue to take all precautions outlined in the guidance, and people
in the clinically extremely vulnerable group should take extra precautions to
minimise contact with others in line with the advice given by the Chief Medical
Officer for Wales
Will
there be more variants in the future?
This
is not the first variant of Coronavirus, and is unlikely to be the last.
Different variants will have different effects on the course of this pandemic.
Is it
more harmful?
There
is currently no evidence showing that the variant is more severe than previous
viruses. This is being monitored by ongoing surveillance and research.
Should
I be doing something differently or following the same rules as before?
The
main rules - handwashing, social distancing, and so on - have not
changed. But increased restrictions have been announced because the
variant is easier to spread and because case numbers have been going up.
Does
this virus spread more easily through medical procedures that cause patients to
release particles from their lungs – also called ‘aerosol generating procedures’?
There
is currently no evidence of any difference between this variant and others. But
this is something that will be monitored closely going forward.
I
have recently received the COVID vaccine? Will it still be effective against
this new variant?
There
is no evidence to suggest that this vaccine approved for use in the UK will not
work against this variant. This will be monitored closely.
Datganiad: Diweddarwyd 12yh Dydd Mercher 23 Rhagfyr 2020
Dywedodd Dr Giri Shankar, Cyfarwyddwr Digwyddiadau ar gyfer yr ymateb i'r achosion o'r Coronafeirws Newydd (COVID-19) yn Iechyd Cyhoeddus Cymru:
"Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn
gweithio gyda Llywodraeth Cymru, byrddau iechyd lleol, awdurdodau lleol a
phartneriaid eraill yn dilyn cyhoeddi cyfyngiadau cenedlaethol yng Nghymru o hanner
nos ar 20 Rhagfyr 2020.
"O dan y cyfyngiadau newydd,
mae'n rhaid i bobl aros gartref, ac eithrio at ddibenion cyfyngedig iawn. Rhaid
i bobl beidio ag ymweld ag aelwydydd eraill na chwrdd â phobl eraill nad ydynt
yn byw gyda nhw. Bydd manwerthu nad yw'n
hanfodol, gwasanaethau cyswllt agos, campfeydd a chanolfannau hamdden, a
lletygarwch hefyd ar gau.
"Bydd y rheolau sy'n caniatáu i
ddwy aelwyd ddod at ei gilydd i ffurfio swigen Nadolig yn berthnasol ar Ddydd
Nadolig yn unig nawr.
"Fel y nododd Llywodraeth
Cymru, mae cyflwyno cyfyngiadau newydd ar unwaith yn gysylltiedig â chanfod
amrywiad newydd mwy trosglwyddadwy o’r Coronafeirws. Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi bod yn
gweithio gyda phartneriaid yn y DU i ymchwilio i'r amrywiad hwn ac ymateb iddo.
"Mae'n arferol i feirysau newid,
ac rydym yn disgwyl i hyn ddigwydd. Er
bod yr amrywiad yn haws ei drosglwyddo, nid oes tystiolaeth ar hyn o bryd ei
fod yn fwy difrifol.
"Rydym yn atgoffa pobl bod yr
holl ganllawiau cyfredol sy'n ymwneud â’r Coronafeirws yn parhau i fod yn
berthnasol i'r amrywiad newydd, gan gynnwys y cyngor sy'n ymwneud â symptomau, cadw
pellter cymdeithasol, hunanynysu, a brechu.
“Hoffem atgoffa pobl po fwyaf o bobl rydych chi'n cymysgu
â nhw, po uchaf yw'r risg o drosglwyddo a datblygu Coronafeirws, a rhaid i chi
newid eich cynlluniau ar gyfer y Nadolig.
“Hoffem gynghori pawb i aros gartref gymaint â phosibl,
ac i gyfyngu ar eich cysylltiadau cymdeithasol.
“Po fwyaf o bobl sy’n dal y feirws, po fwyaf o bobl fydd
angen triniaeth yn ysbytai GIG Cymru, sydd eisoes dan bwysau.
“Trwy
aros gartref, byddwch yn helpu i ddiogelu ein GIG ac yn achub bywydau yn y pen
draw.
“Ni fydd
Iechyd Cyhoeddus Cymru yn adrodd am ddata Coronafeirws ar ei ddangosfwrdd data
cyhoeddus nac ar ei sianeli cyfryngau cymdeithasol ar ddydd Gwener 25 Rhagfyr nac
ar ddydd Gwener 1 Ionawr.
“Dylai
defnyddwyr fod yn ymwybodol y bydd ôl-groniad o ddata a fydd yn llifo i’r
system ar ddydd Sadwrn 26 Rhagfyr ac ar ddydd Sadwrn 2 Ionawr.
“Ni fydd hyn
yn effeithio ar y ffordd y bydd unigolion yn derbyn eu canlyniadau, a bydd timau
Profi, Olrhain, Diogelu awdurdodau lleol yn cysylltu ag unrhyw un sy’n profi’n
bositif yn y ffordd arferol.
“Offeryn
adrodd cyflym yw dangosfwrdd data Iechyd Cyhoeddus Cymru, sy'n cael ei gywiro a’i
gysoni. Darperir ystadegau swyddogol gan y Swyddfa Ystadegau Gwladol.
"Mae'r amrywiad newydd yn
dangos yn positif ym mhrofion Coronafeirws presennol Iechyd Cyhoeddus Cymru ac
mae'n rhaid i bobl barhau i gael prawf yn y ffordd arferol os ydynt yn datblygu
symptomau’r Coronafeirws.”
“Os byddwch chi neu aelod o'ch aelwyd yn datblygu
peswch, twymyn neu newid i synnwyr blasu neu arogli, rhaid i chi hunanynysu ar
unwaith a threfnu prawf Coronafeirws am ddim naill ai drwy ffonio 119 neu drwy glicio yma.
“Os ydych i fod i deithio y tu allan i’r DU,
byddwch yn ymwybodol o’r sefyllfa sy’n newid a chadwch lygad ar wefan Y Swyddfa
Dramor a Chymanwlad am fanylion
wedi’u diweddaru.
“Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn annog pawb i ddilyn
y rheolau, i osgoi trosglwyddo’r Coronafeirws ac i ddiogelu pawb yn ein
cymunedau, gan gynnwys y rhai mwyaf agored i niwed.”
Cwestiynau Cyffredin
Pam mae'r amrywiad newydd hwn ar y Coronafeirws wedi dod yn gymaint o
broblem yn sydyn?
Mae'n
arferol i feirysau newid, ac mae'r amrywiad newydd ar y Coronafeirws sydd
bellach yn cylchredeg yn y DU o ganlyniad i newid o'r fath.
Credwn
fod yr amrywiad newydd wedi bod yn cylchredeg ers o leiaf 1 Tachwedd
2020. Hyd yma, mae mwy na 1,400 o achosion wedi'u nodi yn Lloegr, yn
bennaf yn y De Ddwyrain. Ar 14 Rhagfyr mae tua 20 o achosion wedi'u
cadarnhau yng Nghymru ond mae'r gwir ffigur yn debygol o fod yn uwch (cannoedd
lawer).
Mae
arbenigwyr yn pryderu am effaith yr amrywiad penodol hwn oherwydd pa mor
gyffredin ydyw, a pha mor gyflym mae'n lledaenu.
Mae'n haws lledaenu'r amrywiad hwn. A yw hynny'n golygu bod angen mwy o
Gyfarpar Diogelu Personol (PPE) ar gyfer staff iechyd a gofal?
Mae'r
cyngor allweddol yn aros yr un fath – hynny yw, cadw pellter cymdeithasol o
ddau fetr, golchi dwylo, a defnyddio cyfarpar diogelu personol.
Dylai
gweithwyr iechyd a gofal cymdeithasol sicrhau bod ganddynt y cyfarpar diogelu
personol cywir ar gyfer yr ardaloedd maent yn gweithio ynddynt, eu bod wedi'u
hyfforddi i ddefnyddio'r cyfarpar diogelu personol a'u bod yn ei ddefnyddio'n
gywir. Mae hefyd yn hanfodol sicrhau cadw at y mesurau hyn mewn ardaloedd
cymunedol y tu allan i'r ardaloedd clinigol, fel mannau egwyl, ac wrth deithio
i'r gwaith ac oddi yno.
Os byddaf yn dal yr amrywiad newydd, a fydd y prawf yn ei ganfod?
Bydd. Nid
yw'r newidiadau yn yr amrywiad hwn yn effeithio ar y profion cyfredol a
ddefnyddir yng Nghymru a byddant yn parhau i ganfod y feirws.
A yw hwn yn gyffredin ledled Cymru neu'n gyfyngedig i Dde Ddwyrain
Cymru?
Mae'r
amrywiad wedi'i ganfod ym mhob rhan o Gymru.
Faint o achosion sydd wedi'u canfod yng Nghymru hyd yn hyn?
Ar 14
Rhagfyr, mae 20 o achosion wedi'u cadarnhau wedi'u canfod, ond mae’r
amcangyfrifon yn awgrymu bod tua 11% o’r achosion newydd diweddar (mwy na 600)
o COVID-19 yn achosion o’r amrywiad newydd.
Mae'n
debygol bod yr amrywiad yn cynrychioli canran uwch fyth o achosion cyffredinol,
ac mae'r ganran hon yn cynyddu dros amser.
Pryd oeddem yn gwybod am yr achosion cyntaf yng Nghymru, a pha gamau
gweithredu mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi bod yn eu cymryd?
Mae'n
anodd dweud pryd dechreuodd yr amrywiad hwn gylchredeg yng Nghymru, ond rydym
yn credu y gallai'r achosion cynharaf fod o tua dechrau mis Tachwedd.
Mae Cymru
yn aelod o'r Tîm Rheoli Digwyddiadau cenedlaethol sy'n cyfarfod yn ddyddiol ar
hyn o bryd, gyda chyfarfodydd ehangach ddwywaith yr wythnos. Mae Iechyd
Cyhoeddus Cymru yn cyfrannu nifer yr achosion dyddiol yn seiliedig ar ddata
cyfresu, a hefyd crynodeb epidemioleg ar gyfer achosion sydd wedi’u cadarnhau.
Mae Cymru wedi cyfrannu at asesiad bygythiad cyflym y Ganolfan Ewropeaidd ar
gyfer Atal a Rheoli Clefydau (ECDC) o’r amrywiad hwn. Mae protocol ar gyfer
dull rheoli achosion i amcangyfrif a yw ailheintio’n fwy tebygol mewn achosion
o’r amrywiad wedi'i ddatblygu yng Nghymru a'i rannu i'w ddefnyddio gyda Public
Health England a Gogledd Iwerddon.
A oes angen i glinigwyr wneud unrhyw newidiadau i'r cynllun rheoli ar
gyfer trin eu cleifion Coronafeirws presennol?
Ar hyn o
bryd nid oes unrhyw wybodaeth i awgrymu bod angen math gwahanol o ofal ar
unigolion yr effeithir arnynt gyda'r amrywiad hwn. Bydd hyn yn cael ei adolygu'n
gyson.
A yw hyn yn effeithio ar hyd y cyfnod hunanynysu?
Na, nid
yw hynny'n wir. Mae'r cyfnod hunanynysu presennol a argymhellir yn berthnasol
Rydw i'n byw yn rhanbarth De Ddwyrain Cymru ac yn ddiweddar rydw i wedi
cael prawf positif ar gyfer y Coronafeirws. Sut byddaf yn gwybod a oeddwn wedi
fy heintio gyda’r amrywiad newydd?
Bydd
dadansoddiadau genomeg yn dweud wrthym ai'r amrywiad newydd ai peidio oedd y
straen a heintiodd unigolyn penodol. Fodd bynnag, nid yw pob prawf positif yn
cael ei gyfresu ac fel rheol mae bwlch cyn i ganlyniadau cyfresu ddod drwodd.
Fodd bynnag, mae dangosyddion eraill yn rhoi syniad i ni o faint o'r amrywiad
hwn sy'n bresennol yma yng Nghymru.
Ar hyn o
bryd nid oes unrhyw wybodaeth i awgrymu bod angen math gwahanol o ofal ar
unigolion yr effeithir arnynt gyda'r amrywiad hwn. Bydd hyn yn cael ei
adolygu'n gyson.
Rydw i’n byw gyda rhywun sydd yn y grŵp "gwarchod" blaenorol.
Oes angen i mi gymryd rhagofalon ychwanegol yng ngoleuni'r amrywiad newydd hwn?
Bydd
angen i chi barhau i gymryd yr holl ragofalon a amlinellir yn y canllawiau, a
dylai pobl yn y grŵp sy'n agored iawn i niwed yn glinigol gymryd rhagofalon
ychwanegol i leihau cyswllt ag eraill yn unol â'r cyngor a roddir gan Brif
Swyddog Meddygol Cymru.
A fydd mwy o amrywiadau yn y dyfodol?
Nid
dyma'r amrywiad cyntaf ar y Coronafeirws, ac mae'n annhebygol mai hwn fydd yr
olaf. Bydd gwahanol amrywiadau’n cael effeithiau gwahanol ar lwybr y pandemig
hwn.
A yw'n fwy niweidiol?
Ar hyn o
bryd nid oes unrhyw dystiolaeth sy'n dangos bod yr amrywiad yn fwy difrifol na
feirysau blaenorol. Mae hyn yn cael ei fonitro gan oruchwyliaeth ac ymchwil
barhaus.
A ddylwn i fod yn gwneud rhywbeth yn wahanol neu'n dilyn yr un rheolau
ag o'r blaen?
Nid yw'r
prif reolau - golchi dwylo, cadw pellter cymdeithasol, ac yn y blaen - wedi
newid. Ond cyhoeddwyd cyfyngiadau cynyddol oherwydd bod yr amrywiad yn
haws ei ledaenu ac oherwydd bod nifer yr achosion wedi bod yn codi.
A yw'r feirws hwn yn lledaenu’n haws drwy weithdrefnau meddygol sy'n
achosi i gleifion ryddhau gronynnau o'u hysgyfaint – a elwir hefyd yn
'weithdrefnau cynhyrchu aerosol'?
Ar hyn o
bryd nid oes unrhyw dystiolaeth o unrhyw wahaniaeth rhwng yr amrywiad hwn ac
eraill. Ond mae hyn yn rhywbeth a fydd yn cael ei fonitro'n fanwl wrth symud
ymlaen.
Rydw i wedi cael brechiad COVID yn ddiweddar. A fydd yn parhau i fod yn
effeithiol yn erbyn yr amrywiad newydd hwn?
Nid oes
unrhyw dystiolaeth i awgrymu na fydd y brechiad hwn a gymeradwywyd i'w
ddefnyddio yn y DU yn gweithio yn erbyn yr amrywiad hwn. Caiff hyn ei
fonitro'n ofalus